سفارش تبلیغ
صبا ویژن

یک قدم به سوی اموختن

شنبه 93/9/1 12:43 عصر| سکس، اُتیسم چیست؟ - بنیاد خیریه کودکان اتیسم، درخودماندگی - ویکی‌پدیا، دانشنامه? آزاد
، اتیسم چیست؟ - پارسی طب، fa.wikipedia | نظر

اوتیسم با تمام تحقیقات و توجهاتی که تاکنون به خود اختصاص داده است

هم چنان به عنوان یک اختلال ناشناخته یا کمتر شناخته شده رخ می نماید

و آمار شیوع آن روز به روز حیرت انگیزتر و نگران کننده تر می شود.

با توجه به این که هیچ روش دارویی و غیر دارویی چندان موثری برای آن یافت نشده،

اکثر متخصصان و دانشمندان به دامان رفتار درمانی و آموزش تحلیلی

رفتار کاربردی پناه برده و آن را موثرترین راه حل دردسترس در شرایط کنونی قلمداد کرده اند.

پژوهش ها و مطالعات بسیار زیادی موید این ادعا است

و سودمندی این روش را نسبت به سایر روش های درمانی خاطر نشان ساخته اند.

بنابراین امروزه برای جامعه اوتیسم آموزش به روش تحلیل رفتار و استفاده از فنون درمانی از اهمیت به سزایی برخوردار است. 

از آن جا که بخش عمده ای از مخاطبین ما را افرادی تشکیل می دهند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با کودکان اوتیستیک سر و کار دارند، بحث آموزش به این کودکان از چالش های جدی این افراد می باشد. بنابراین به منظور ارتقای سطح آگاهی و استفاده خانواده ها و مربیان و سایر دست اندرکاران این مجموعه از روش های آموزشی مفید و موثر و البته کاربردی موجود، این گفتار را به بیان فنون و تکنیک های آموزشی به صورت بسیار ساده اختصاص می دهیم.

توجه و تمرکز
در بحث آموزش به کودکان اوتیستیک اولین و در واقع اساسی ترین مولفه جلب توجه و تمرکز است. یادگیری هر ادراکی چه درونی و چه محیطی مستلزم جلب توجه و تمرکز بر روی آن است. از آن جا که ما در هر لحظه محرک های درونی و بیرونی بسیاری را دریافت می کنیم و ادراک های متعددی داریم برای یادگیری و به خاطر سپردن آن باید به تعدادی محرک معدود توجه کرده و بقیه را از حوزه توجه خود خارج کنیم.
 
یک مشکل عمده در کودکان اوتیستیک عدم توجه محرک های مورد نیاز برای یادگیری از محیط  و توجه انتخابی به محرک های تکراری و دلخواه است که ممکن است مدت های مدید لحظات خود را با آن سپری کنند. پس به خاطر اهمیت فوق العاده این مسئله کمی جزئی تر به آن پرداخته و سعی ما بر این است که آن چه ارائه می دهیم به صورت مفهومی و رفتاری بوده و از نظریه پردازی تا حد امکان خودداری کنیم.
 
جلب توجه شامل چندین مؤلفه است از جمله برقراری تماس چشمی، ایجاد عکس العمل مناسب به محرک شنیداری و جلب توجه دیداری
 
1. برقراری تماس چشمی(به من نگاه کن) 
کودک باید قبل از آموزش تماس چشمی نشستن روی صندلی و قرار گرفتن در حالت آموزش را به دست آورد. با برقراری پاداش های مناسب، زمان نشستن او و قرار گرفتن در شرایط آموزش را افزایش داده و او را برای یادگیری آماده می کنیم. در واقع بهترین زمان برای آموزش تماس چشمی، زمانی است که کودک روی صندلی نشسته است.
 
- روبروی کودک قرار گرفته و دستور به من نگاه کن را هر 5 تا 10 ثانیه تکرار می کنیم.
- با هر نگاه صحیح او را با پاداش مناسب تشویق می کنیم و این هنگامی است که کودک حداقل یک ثانیه به ما نگاه کند و این نگاه حداقل دو ثانیه بعد از دستور ما باشد. کودک باید به طور واضح بفهمد که این تشویق به خاطر نگاه کردن بوده است.
- بعد از 2 ثانیه وقفه دوباره عمل فوق را تکرار کنید.
- اگر کودک به ما توجهی نمی کند یک تکه از مشوقی را که از قبل می دانیم برای کودک دوست داشتنی و با اهمیت است جلوی چشمان خود قرار داده و با تکان دادن آن، باز دستور به من نگاه کن را تکرار می کنیم. به این کار هدایت پاسخ می گوییم.
- هنگامی که تماس چشمی به فاصله 2 ثانیه طی 10 بار درخواست مکرر برقرار شد به تدریج و به طور مرتب راهنمایی را کم می کنیم و سعی می کنیم هدایت را پنهان کنیم. یعنی حرکات دست یا محرک دیگر را به تدریج و طی درخواست های متوالی کم می کنیم.
- برای افزایش زمان برقراری تماس چشمی و ادامه آن باید به تدریج مشوق را به تأخیر بیندازیم. این کار را  با شمارش آرام آرام و افزایش تعداد شمارش انجام می دهیم.
- انواع راه کارها و حرکات ابتکاری دیگر برای ایجاد تماس چشمی و استمرار آن می تواند به کار رود مثل: 
- قرار دادن دست در هر دو طرف صورت کودک و محدود کردن دامنه دیداری و هم زمان استفاده از کلمات مناسب و جلب توجه او. نگاه او را به طرف چشمان خود هدایت می کنیم.
- برای برخی کودکان تکان دادن سر به دو طرف همراه با خواندن یک آهنگ کودکانه ممکن است مفید باشد.
- استفاده از وسایل صداساز که برای کودکان جالب است، می توان آن را جلوی چشمان خود نگه داشته و ایجاد صدا کنیم.
- نگاه کردن از داخل یک لوله بزرگ مقوایی که برای او ساخته ایم یا پنهان شدن پشت یک شی و نگاه کردن به حالت قایم باشک نیز ممکن است موثر باشد.
- طول مدت نگاه کردن را می توانیم به مدت 10 تا 15 ثانیه افزایش دهیم. این زمان برای آموزش سایر موارد قابل قبول است.
- تعمیم نگاه کردن به همه موقعیت ها و با همه افراد بسیار مهم است. باید کودک به تدریج روی همه صندلی ها، در جاهای مختلف و به افراد مختلف نگاه کند.
 
2. نامیدن کودک و نگاه کردن به مربی(یا فرد دیگری که آموزش می دهد)
در این مرحله پس از این که کودک توانست به مدت زمان مقتضی به چشم مربی نگاه کند. باید عکس العمل مناسب و به موقع نیز انجام بدهد.
 
- در جلوی کودک ایستاده و او را با نام صدا می کنیم. کودک باید در فاصله زمانی مناسب به طرف ما و به چشمان ما نگاه کند.
- ممکن است برخی کودکان هیچ عکس العملی در مقابل نامیدن نشان ندهند در این صورت می توان از روش هایی که در قسمت قبل توضیح داده شد استفاده کرد. مثل: وسایل صدادار- ایجاد صدا با به هم زدن دست ها – ایجاد یک نور چشمک زن  و ... با این روش ها می توانیم نگاه او را در پاسخ به نامیدن کودک هدایت کنیم. البته این کمک ها باید به تدریج کم و حذف شوند و کودک به طور مستقیم در پاسخ نامیدن به ما نگاه کند.
- به تدریج باید در طرفین کودک و سپس پشت سر او قرار گرفته و او را صدا کنیم.
- این شرایط باید به تمام موقعیت ها، محیط ها و افراد تعمیم داده شود.
 
3. نگاه کردن به اشیا و موقعیت های مورد نظر
کودکان اوتیستیک معمولاً به چیزهایی نگاه می کنند که خودشان می خواهند. بنابراین می توانیم در ابتدا محرک های مورد علاقه آن ها را شناسایی کرده و موقع جلب توجه و هدایت نگاه به اشیا از آن ها استفاده کنیم.
 
- محرک مورد علاقه را جلوی کودک قرار داده و به آن اشاره می کنیم و می خواهیم به آن نگاه کند (مثال: علی به ماشین نگاه کن!) 
به تدریج کودک باید بتواند حداقل 10 تا 15 ثانیه به آن به طور ثابت نگاه کند.
- استفاده از نور چراغ قوه یا شمع بسیار مفید است. نور چراغ قوه بهتر است نقطه ای باشد تا حرکت آن را بهتر بتوان دنبال کرد(کودکان معمولاً به نورهای نقطه ای رنگی توجه نشان می دهند) نور را می توان به اشکال مختلف حرکت داد تا کودک آن را تعقیب کند.
- در صورت نگاه نکردن کودک یا طفره رفتن عمدی او از نگاه کردن می توانیم از وسایل صداساز و متحرک، نورهای چشمک زن و یا هر ویژگی دیگری که قابل توجه باشد استفاده کنیم. با قرار دادن اشیایی که مورد نظر است برای توجه کودک در کنار شی جالب و ایجاد یک رابطه ساختگی بین آن ها، کودک می آموزد که نگاه کردن را به نقطه مورد نظر تغییر داده و به همه موقعیت ها و اشیا تعمیم دهد.
- گاه ارتباط فعالانه کودک با شی مورد نظر می تواند کارساز باشد. مثل انجام عملی روی شی(دست زدن، جا انداختن، تعقیب کردن، ضربه زدن با یک چوب یا مداد و ...)
- در کلیه آموزش های فوق، نقش مشوق ها بسیار حائز اهمیت است.
 
برنامه هایی برای افزایش توجه و تمرکز
* دنبال کردن نور چراغ قوه
* دنبال کردن خط صاف با انگشت
* گذاشتن انگشت روی انگشتان مربی
* پاسخ بله به دنبال نامیدن کودک همراه با نگاه کردن
* تعقیب کردن خودکار با چشم به مدت یک دقیقه بدون تکان دادن سر
* بازی چشم در چشم

 

نقل از ایران اتیسم


آرشیوها

غیرآرشیوی‌ها

پیوند‌ها

پیوند‌های روزانه